در انتهای مصحف شریف، پس از طی سفری طولانی در اقیانوس معارف الهی، قرآن با دو سوره کوتاه، قدرتمند و آرامش‌بخش به نام‌های فلق و ناس به پایان می‌رسد. این دو سوره که در کنار یکدیگر با نام «مُعَوِّذَتَیْن» (دو پناه‌دهنده) شناخته می‌شوند، نسخه‌ای الهی و یک سپر دفاعی کامل برای انسان در برابر تمام شرور و آفاتی هستند که روح و جسم او را تهدید می‌کنند.
پیامبر اکرم (ص) این دو سوره را چنان گرامی می‌داشتند که فرمودند: «آیاتی بر من نازل شده که همانند آن‌ها نازل نشده است و آن دو سوره فلق و ناس است.» اما راز این اهمیت چیست؟ این دو گوهر پایانی قرآن چگونه انسان را در پناه خود می‌گیرند و از چه خطراتی محافظت می‌کنند؟ این مقاله، سفری است برای درک عمیق این دو سوره و کشف سیستم حفاظتی جامعی که خداوند در آن‌ها برای بندگانش به ودیعه گذاشته است.
شأن نزول: نوری در برابر تاریکی
در کتب تفسیری و روایی، شأن نزول مشهوری برای این دو سوره ذکر شده که درک آن، به فهم فلسفه وجودی‌شان کمک شایانی می‌کند. نقل است که مردی یهودی به نام لبید بن اعصم، پیامبر اکرم (ص) را از طریق سحر و جادو مورد آزار قرار داد. پیامبر برای مدتی دچار سنگینی و بیماری شدند تا آنکه جبرئیل امین نازل شد و ایشان را از ماجرا آگاه ساخت و محل پنهان کردن ابزار سحر را به ایشان نشان داد. سپس به فرمان خداوند، این دو سوره نازل شد و با خواندن هر آیه از آن‌ها، یکی از گره‌هایی که در ابزار سحر زده شده بود، باز و حال پیامبر بهبود یافت.
این داستان، ورای اثبات تاریخی، یک پیام نمادین قدرتمند دارد: قرآن و کلام الهی، قوی‌ترین پادزهر در برابر هرگونه شرارت، چه از نوع جادوی سیاه و چه از نوع وسوسه‌های تاریک درونی است. معوذتین، اعلام می‌کنند که قدرت خداوند، فوق تمام قدرت‌های شرور عالم است.
